Leefstijladvies voor vrouwen na de overgang
Dit leefstijladvies laat zien dat de gezondheidsrisico’s, waarmee vrouwen na de overgang te maken krijgen, drastisch verminderd kunnen worden. Want wat vrouwen vaak niet weten is dat de typische overgangsklachten, zoals opvliegers en stemmingswisselingen, slechts het topje van de ijsberg aan gezondheidsproblemen zijn waarmee vrouwen tijdens deze levensfase mee te maken krijgen.
De klachten
De behandeling
Gratis supplementadvies
Vermindering van de typische overgangsklachten
Hormoontherapie (HRT) kan het risico op ernstige bijwerkingen verhogen en wordt daarom alleen voor bepaalde groepen vrouwen toegepast, maar ook als er sprake is van een ernstig verlies aan levenskwaliteit,
Er zijn vele natuurlijke alternatieven beschikbaar die weliswaar niet zo effectief zijn als HRT maar geen gezondheidsrisico’s met zich mee brengen. Met deze natuurlijke middelen (fytotherapie) kan worden geprobeerd de typische overgangsklachten zoals opvliegers en stemmingswisselingen tijdens de overgang te verminderen.
Gezondheidsrisico’s in deze levensfase
Maar deze typische overgangsklachten vormen maar het topje van de ijsberg aan gezondheidsrisico’s waarmee vrouwen in deze levensfase te maken krijgen. Fytotherapie kan effectief zijn bij het verminderen van overgangsklachten maar is niet voldoende om de gezondheidsrisico’s na de overgang te verminderen. Vrouwen kunnen in deze levensfase met de volgende gezondheidsproblemen te maken krijgen:
- Osteoporose
- Borstkanker
- Diabetes type 2
- Overgewicht
- Hart- en vaatziekten
Om deze risico’s te verminderen is, na de overgang, een aanpassing in de leefstijl noodzakelijk.
Verminder het risico op osteoporose
Dagelijks sojayoghurt vermindert botafbraak
Vrouwen hebben na de overgang een tekort aan oestrogeen. Hierdoor worden botten sneller afgebroken waardoor osteoporose kan ontstaan1. Maar gelukkig is er voor vrouwen na de overgang ook goed nieuws. Isoflavonen uit soja blijken net zo effectief te zijn als hormoontherapie bij het verlagen van het risico op osteoporose2. De isoflavonen uit soja verminderen namelijk, net als hormoontherapie, de botafbraak3,4. Een dagelijkse portie sojayoghurt kan al voldoende zijn voor de vermindering van het risico op osteoporose.
Extra vitamine D3 verhoogt botdichtheid
Extra vitamine D3, samen met calcium, verhoogt de botdichtheid bij vrouwen na de overgang en is dus aan te raden8,9
Controleer uw vitamine D via bloedonderzoek bij de huisarts. Voldoende vitamine D is, zoals u later zult lezen, letterlijk van levensbelang voor vrouwen in deze levensfase. De referentie voor vitamine D ligt tussen de 50 – 150 nmol/l. Een goede streefwaarde is 80 – 100 nmol/l
Extra beweging vermindert risico op osteoporose
Extra beweging kan het risico op osteoporose verminderen49-55. Oefeningen waarbij gesprongen wordt blijken bijvoorbeeld zeer effectief bij het verminderen van botontkalking van de heup50. In het algemeen is men het er over eens dat high-impact training en weerstandstraining beide effectief zijn om botontkalking tegen te gaan51,52.
Maar eigenlijk zouden vrouwen al voor de overgang met extra high-impact oefeningen moeten beginnen om botontkalking te voorkomen56-58. Want ook hier geldt, voorkomen is beter dan genezen.
Verminder risicofactoren
Stoppen met roken vermindert risico op osteoporose
Maar vrouwen kunnen nog meer doen om het risico op botontkalking te verkleinen. Bijvoorbeeld door te stoppen met roken. Roken verhoogt namelijk het risico op osteoporose bij mannen en bij vrouwen5,6. Voor vrouwen wordt het risico op een heupfractuur maar liefst 31% hoger door roken5. Gelukkig kan het stoppen met roken en krachtsport het risico op osteoporose helpen verminderen7.
Als stoppen met roken op eigen kracht niet lukt vraag dan hulp van uw huisarts. Hij kan naast nicotinepleisters ook medicijnen voorschrijven die u kunnen helpen bij het stoppen met roken. Met deze medicijnen moet u al beginnen voordat u gaat stoppen met roken.
Verminder het risico op borstkanker
Er is hier goed nieuws en slecht nieuws. Sojayoghurt en extra vitamine D3 zijn de superfoods voor vrouwen na de overgang. Zij verminderen het risico op borstkanker. Maar als u geen aandacht besteedt aan het verminderen van overgewicht, alcoholgebruik, het metabole syndroom of diabetes type 2 dan zijn deze superfoods waarschijnlijk als dweilen met de kraan open.
Extra vitamine D3 vermindert het risico op borstkanker
Extra vitamine D3 kan het risico op borstkanker verminderen35-38. Een van de onderzoeken geeft aan dat een combinatie vitamine D3 en calcium goed werkt37. Dat komt goed uit want een combinatie van vitamine D3 en calcium is ook belangrijk bij het voorkomen van osteoporose. Maar ook als u reeds met borstkanker bent gediagnosticeerd is vitamine D3 erg belangrijk voor u want het verbetert uw overlevingskansen39-41.
Een juiste dosering van vitamine D is belangrijk. Laat uw bloedwaarde via de huisarts bepalen. Als deze waarde bijvoorbeeld 40 nmol/l is moet hij ongeveer 60 nmol/l omhoog. Een vuistregel voor vrouwen zonder overgewicht is dat elke 1 mcg vitamine D3 de bloedwaarde met 1 nmol/l laat stijgen. Vrouwen met overgewicht moeten 1,5 – 2 mcg extra vitamine D3 gebruiken om 1 nmol/l in bloedwaarde omhoog te gaan. Controleer de bloedwaarde na twee manden bij de huisarts.
Sojayoghurt vermindert het risico op borstkanker
Opnieuw blijkt soja een supperfood te zijn voor vrouwen na de overgang. Het vermindert het risico op borstkanker42-46. De isoflavonen in de soja vormen de werkzame stof43. Ze functioneren een beetje als vrouwelijke hormonen. Soja verbetert ook de overlevingskansen bij vrouwen die na de overgang met borstkanker zijn gediagnosticeerd46.
Geef gedurende een langere tijd borstvoeding
Het risico op borstkanker neemt toe bij elk jaar dat bij een vrouw de eerste menstruatie eerder is opgetreden dan normaal, maar ook voor elk jaar dat zij later dan normaal in de overgang is gekomen10. Het geven van borstvoeding kan het risico op borstkanker helpen verminderen11-13. Vooral vrouwen die een langere tijd borstvoeding geven worden beter beschermd tegen borstkanker12. Het geven van borstvoeding heeft voor moeder en kind grote voordelen. Dit advies is voor veel vrouwen misschien “mosterd na de maaltijd”. Maar misschien kunt u uw dochter op de hoogte brengen van het beschermende effect van het geven van borstvoeding op borstkanker.
Verminder risicofactoren op borstkanker
Verminder overgewicht
Vrouwen met overgewicht hebben een hogere risico op borstkanker dan vrouwen met een normaal gewicht14-17. Overgewicht vermindert voor vrouwen ook de overlevingskans na de diagnose borstkanker15,16. Als het u lukt om gewicht te verliezen vermindert u het risico op borstkanker aanmerkelijk17.
Als afvallen niet lukt kunt u misschien gebruik maken van mijn overgewicht initiatief waarbij vooral gelet wordt op lichamelijke oorzaken die succesvol afvallen in de weg staan. Wanneer u zich herkent in twee stoornissen in deze folder dan kunt u ons gratis e-book downloaden over de vijf belangrijkste ichamelijke oorzaken die succesvol afvallen in de weg kunnen staan. In het boek SLIM op uw juiste gewicht schrijft Cora de Fluiter hoe deze oorzaken behandelt kunnen worden.
In de paragraaf “postmenopausaal overgewicht” vindt u nog een aantal tips & tricks om uw overgewicht effectief en eenvoudig te verminderen
Verminder alcoholgebruik
Regelmatig alcoholgebruik verhoogt helaas het risico op borstkanker30-34. Extra beweging, vermindering van overgewicht en vermindering van het alcohol gebruik verlaagt gelukkig het risico31,33.
Als dat op eigen kracht niet lukt vraag dan hulp aan uw huisarts. Hij kan u vitamine B1 voorschrijven om neurologische problemen, die kunnen ontstaan tijdens het stoppen met alcohol, te voorkomen. Ook kan hij u geneesmiddelen geven die de ontwenningsverschijnselen verminderen.
Voorkom of genees het metabole syndroom (MetS)
Vrouwen die gewicht rond het middel vasthouden hebben een verhoogd risico op kanker, waaronder borstkanker20,21. Overgewicht rond het middel is namelijk een van de kenmerken van het metabole syndroom (MetS)18. 24,1% van de Nederlandse vrouwen heeft het metabole syndroom en 40% van de vrouwen in de menopauze heeft het metabole syndroom18,19. MetS wordt vaak gezien als het voorstadium van diabetes type 2. Bij MetS is er altijd sprake van overgewicht rond het middel, insulineresistentie en een verhoogde insulineproductie. Andere kenmerken van MetS zijn een verhoogde bloeddruk, een verlaagde HDL-c, hoog normale waarden van de triglyceriden en een slechte leverfunctie18.
Als u taille gedeeld door uw heup omvang groter is dan 0,8 dan heeft u waarschijnlijk MetS. Uw leefstijl moet dan op de schop. Want er is een grote kans dat u, als u niets doet, over een aantal jaren diabetes type 2 ontwikkelt. Lees meer over de preventie van diabetes type 2.
Als u vermoedt dat u MetS heeft dan is er een grote kans dat u een tekort heeft aan vitamine D72-77. Als u gewicht rond uw middel vasthoudt kunt u het best via de huisarts uw vitamine D laten controleren. Een tekort verhoogt namelijk het risico op borstkanker. Helaas is het zo dat extra vitamine D niet werkt om MetS te genezen78.
Genees diabetes type 2
Als u bent gediagnosticeerd met diabetes type 2 dan gaat uw kans op borstkanker zeker omhoog22-24. Voor vrouwen die geen overgewicht hebben is de kans op borstkanker 16% en als u daarnaast ook nog overgewicht heeft ontwikkeld, wat vaak gebeurt bij diabetes type 2, dan kan de kans op borstkanker oplopen tot 27%22.
Maar er is ook goed nieuws. Tot nu toe werd altijd gedacht dat diabetes type 2 ongeneeslijk was. Maar nieuw wetenschappelijk onderzoek laat zien dat deze leefstijlziekte wel degelijk te genezen is25,26. Het is namelijk al 35 jaar bekend dat na een bariatrische ingreep (maagverkleining of omleiding) de bloedglucose waarden bij meer dan 80% van de diabetespatiënten naar normale niveaus terugkeren25. Recent onderzoek geeft aan dat de zelfde resultaten behaald kunnen worden met een dieet dat de effecten van een bariatrische ingreep nabootst en dat gedurende twee maanden moet worden volgehouden26. Binnen een maand kunnen orale geneesmiddelen in overleg met de arts worden afgebouwd en na twee maanden kunnen de meeste patiënten stoppen met insuline26.
Wilt u meer weten over de genezing van diabetes type 2 en welke successen reeds zijn behaald lees dan onze mini brochure.
Wees geen struisvogel maar volg het metformine advies van de huisarts op
Het is niet verstandig om lang met een te hoge nuchtere glucose te blijven rondlopen zonder dat dit behandeld wordt door de huisarts. Uw huisarts schrijft u bij de diagnose diabetes type 2 in eerste instantie het orale geneesmiddel metformine voor. Metformine laat niet alleen uw bloedsuiker dalen maar verlaagt ook het risico op borstkanker27-29. Een van deze onderzoeken geeft zelfs aan dat metformine het risico op kanker met 31% kan verlagen28. Wees dus geen struisvogel maar luister naar het advies van de huisarts als hij u metformine wil voorschrijven.
Verminder postmenopausaal overgewicht
Vrouwen lopen na de overgang verschillende gezondheidsrisico’s, overgewicht is daar ook een van. Na de overgang hebben vrouwen een kans op een verminderd verzadigingsgevoel, een verlaagde verbranding en, als zij gewicht rond het middel vasthouden een verhoogde insulineproductie waardoor geen vet wordt verbrand. Hoe ze ook hun best doen ze vallen zelfs in de sportschool geen gram meer af. Voordat u overhewicht te lijf kunt gaan moet u eerst precies weten wat er aan de hand is met u.
Onderzoek eerst wat er aan de hand is
U zou toch heel raar staan te kijken als u bij de huisarts binnenkwam en uw arts zei, nog voor u ging zitten:
‘U krijgt van mij een ontstekingsremmer’, zonder eerst te onderzoeken wat er met u aan de hand is. Toch gebeurt
dit al tientallen jaren bij de behandeling van overgewicht. Er wordt een dieet en een bewegingsadvies gegeven zonder
rekening te houden met de mogelijke lichamelijke oorzaken van gewichtstoename.
Daarom hebben wij een test ontwikkeld die u kunt downloaden om te onderzoeken welke lichamelijke stoornissen bij u succesvol afvallen in de weg staan. Als deze test verschillende stoornissen aangeeft, bijvoorbeeld hyperinsulinemie, verlaagde verbranding en een koolhydraatverslaving dan kunt u in het boek SLIM op uw juiste gewicht lezen wat u hier aan kunt doen.
Als afvallen op eigen kracht niet lukt neem dan contact op met Cora de Fluiter auteur van het boek SLIM op uw juiste gewicht
Sojayoghurt helpt bij het afvallen
Het wordt steeds duidelijker waarom soja in de vorm van yoghurt een superfood is voor vrouwen na de overgang. Het helpt ook bij het verminderen van de gewichtstoename waarmee elke vrouw na de overgang te kampen heeft66-68. Soja blijkt niet alleen het gewicht te verminderen maar helpt ook bij het verbeteren van uw bloedsuiker, belangrijk voor bijvoorbeeld diabetes patiënten66. Het is verstandig om ook groene thee te drinken als u wilt afvallen. Door groene thee te drinken eet u minder, wordt er minder vet opgeslagen en gaat de verbranding omhoog, allemaal zaken die vrouwen na de overgang goed kunnen gebruiken als ze een gezond gewicht nastreven69,70. Verwacht echter geen wonderen van groene thee, het effect is maar klein70. Groene thee is trouwens erg gezond. Wist u dat één kopje groene thee per dag het risico op hart- en vaatziekten met 4% kan verlagen71.
Intermitted Fasting stimuleert de vetverbranding
Uw triglyceriden waarde geeft aan of u gezond of ongezond eet
Intermitted Fasting is een van onze eenvoudige methodes om vet te verbranden en de verbranding van het lichaam te verhogen. Laat bij de huisarts uw triglyceriden waarde (TG) bepalen. Die moet volgens het laboratorium tussen de 0,6 – 2,2 mmol/l liggen. Als deze waarde > 2 dan eet u ongezond en is er voor u werk aan de winkel op dat gebied. Is deze waarde < 1 dan is er in het algemeen qua voeding weinig te verbeteren.
Intermitted Fasting hoe doe je dat?
Voor vrouwen met een TG > 1,5 is Intermitted Fasting of wel het Leptine Dieet, een goede oplossing om af te vallen. Denk nu niet direct “oh ik ga weer honger lijden” want het grootste gedeelte van het vasten vindt plaats gedurende uw slaap. Zo doet u dat:
- Eet na de avondmaaltijd tot het ontbijt van de volgende morgen niets meer. Water, thee of koffie is toegestaan. Alcohol en sapjes niet.
- Maak voor het ontbijt een wandeling van 20 – 30 minuten waarbij u flink doorstapt maar niet buiten adem raakt. Dat noem je een “Walk and Talk” snelheid.
- Gebruik daarna een eiwitrijk ontbijt. Bijvoorbeeld zelfgemaakte sojayoghurt die 24 uur heeft gefermenteerd. Of eieren met spek en champignons. Uw ontbijt moet voldoende zijn om het tot een uur of één zonder honger uit te houden.
- Eet tijdens de lunch een maaltijdsalade met vis. Bijvoorbeeld met zalm, makreel of tonijn. Maar een salade met blauwe kaas en noten kan ook heel lekker zijn. Een salade kan je heel goed van te voren voor een paar dagen klaar maken.
- Eet tijdens het ontbijt, de lunch en het avondmaal voldoende. Maar eet niets tussendoor!!
- Probeer voeding waar u zeker van bent dat ze erg ongezond is te vermijden, zoals suiker, gebak, patat maar ook rijstwafels enz.
Intermitted Fasting hoe werkt het?
Leptine is het hormoon dat door het vetweefsel wordt gemaakt om de hersenen te laten weten of er genoeg vet voorraden zijn79,80. Hoe meer buikvet hoe meer leptine er door uw vetweefsel wordt geproduceerd82. Triglyceriden (TG) blokkeren de werking van leptine81. Een verhoogd niveau van triglyceriden komt zowel bij mensen die verhongeren als bij mensen die overgewicht hebben voor81. Als uw TG te hoog is komt het leptine signaal niet aan in uw hersenen en denkt uw lichaam dat het verhongert. De verbranding wordt dan verlaagd82.
Door na de avondmaaltijd niets meer te eten en ’s morgens eerst flink te bewegen en daarna een ontbijt met alleen eiwitten dwingt u uw lichaam vet te verbranden. U heeft 14 uur niets gegeten (avondmaaltijd –> ontbijt). Maar ook in totaal 19 uur geen koolhydraten binnen gekregen (avondmaal –> lunch). Het eerst worden de bloedvetten (triglyceriden) als brandstof gebruikt84. Mooi dan wordt leptine weer gehoord in uw hersenen en gaat uw verbranding omhoog. Daarna worden uw vetreserves aangesproken en dat is ook niet verkeerd.
U maakt het voor uw lichaam extra moeilijk door voor het ontbijt op een intensieve manier te gaan wandelen. Deze extra beweging voor het ontbijt verhoogt de rest van de dag de verbranding83. Ook het eiwitrijke ontbijt gaat u helpen een verhoging in de verbranding85.
Intermitted fasting gecombineerd met beweging voor het ontbijt is eenvoudig en effectief om gewicht te verliezen. Het stimuleert het lichaam vet te verbranden en verhoogd samen met een eiwitrijk ontbijt de verbranding de rest van de dag.
Hart- en vaatziekten
Cholesterol veroorzaakt geen hart- en vaatziekten
Al meer dan 50 jaar wordt een te hoog cholesterol gezien als een risico factor voor hart- en vaatziekten. Dat blijkt uit nieuw onderzoek een fabel te zijn86-90. De World Health Organization heeft in de MOnICA studie onderzocht of er een relatie was tussen het cholesterolniveau en het risico om aan een hart- en vaatziekte te overlijden. De conclusie was duidelijk, er was geen enkel verband90.
Het is nu dan ook algemeen geaccepteerd dat de studies die in de 60er jaren werden uitgevoerd, waarin werd geconcludeerd dat cholesterol een risico factor was voor hart- en vaatziekten, verkeerd zijn uitgevoerd waardoor verkeerde conclusies zijn getrokken89. Het is dan ook vreemd dat organisaties zoals bijvoorbeeld het Voedingscentrum nog steeds vasthouden aan het idee dat cholesterol een risico factor is voor hart- en vaatziekten.
Kleine LDL deeltjes zijn de boosdoeners
Cholesterol verhoogt niet het risico op een hart- en vaatziekten. Over cholesterol wordt trouwens heel veel onzin beweerd. Er bestaat volgens velen “goed cholesterol” HDL en “slecht cholesterol” LDL. HDL en LDL zijn echter helemaal geen cholesterol maar lipoproteïnen die cholesterol vervoeren. De laatste wetenschappelijke inzichten laten zien dat alleen de zeer kleine LDL deeltjes (VLDL) het risico op hart en vaatziekten verhogen91-83. Alleen is het jammer dat deze deeltjes door uw arts niet gemeten worden.
Er zijn 5 soorten LDL. Bloedonderzoek maakt geen onderscheid tussen deze soorten. Alleen de hele kleine LDL deeltjes, VLDL, verhogen het risico op hart- en vaatziekten91-83.
Bereken uw risico op hart- en vaatziekten met de TG/HDL-c ratio
U produceert meer van deze schadelijke kleine LDL als u gewicht rond uw middel vast houdt en uw triglyceride / HDLC ratio hoger is dan 1,3 is98-103. Deze bepaling kan gewoon bij uw huisarts worden aangevraagd.
Als uw TG/HDL-c waarde hoger is dan 1,3 moet uw leefstijl op de schop als u het risico op een hart- vaatziekte wilt verminderen. Uw triglyceriden moeten omlaag en uw HDL-c omhoog. Opnieuw kan “Intermitted Fasting” hier uitkomst bieden. En als u kiest om extra beweging binnen uw leefstijl op te nemen is yoga aan te bevelen. Yoga vermindert het risico op hart- en vaatziekten104.
Waarom krijgen we dan statines om de cholesterol te verlagen
Door regulier werkende artsen worden cholesterolverlagende geneesmiddelen van de statine klasse zoals lipitor en zocor voorgeschreven. Deze middelen hebben kunnen echter ernstige bijwerkingen geven. Het is eigenlijk te bizar voor woorden maar grootschalig onderzoek laat zien dat statines het risico op diabetes verhogen94-96. Statines verminderen ook de productie van CoQ10. Spierpijnen en vermoeidheid zijn de eerste signalen van deze afname in CoQ10 productie.
Statines verlagen ook de testosteronproductie. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van mannen97. Nu denkt u natuurlijk, gelukkig dat deert mij niet want ik ben een vrouw! Maar dan heeft u het mis. Een laag testosteron niveau vermindert het mannelijke libido. Er is een grote kans dat u dit op merkt in uw slaapkamer.
Waarom is sojayoghurt zo belangrijk
Soja is alleen eetbaar in de gefermenteerde vorm
De reclame boodschap die soja producenten verspreiden dat soja al duizenden jaren door de Chinezen wordt gegeten is een halve waarheid. Soja wordt wel al duizenden jaren door de Chinezen gegeten maar niet in de vorm waarin wij dat nu in onze voeding terug zien. De oude Chinezen realiseerden zich al jaren geleden dat alleen de gefermenteerde vorm van soja geschikt was voor consumptie.
Sojamelk en sojabonen zijn schadelijk voor de gezondheid
Voeding op basis van niet-gefermenteerde soja zoals sojamelk kan namelijk een aantal gezondheidsrisico’s met zich meebrengen108-111. Door de zogenaamde “antinutriënten” in soja heeft uw lichaam een grotere behoefte aan vitamine A,D, E en B12108. De trypsine in soja belemmert de opname van eiwitten in de darm109. En doordat soja fytinezuur bevat kan er ook een tekort aan mineralen zoals zink ontstaan110. Bovendien kan soja in bepaalde gevallen veroorzaken111.
Voeding moet ook probiotica bevatten anders sterven belangrijke darmbacteriën uit
We maken ons erg druk over het uitsterven van bedreigde diersoorten in de wereld maar we merken niet dat er ook “bedreigde diersoorten” in onze darmen uitsterven. Door verkeerde voedingskeuzes krijgen bepaalde darmbacteriën niet de voeding die ze nodig hebben en nemen daardoor in aantallen af of sterven totaal uit.
Een gezonde evenwichtige darmflora is echter essentieel voor een goede gezondheid59-65. Een gezonde darmflora vermindert bijvoorbeeld de laaggradige ontsteking die ten grondslag ligt aan de ontwikkeling van het metabole syndroom en diabetes type 259-62.
Onderzoek laat ook zien dat een gezonde evenwichtige darmflora het immuunsysteem verbetert63. Een goed werkend immuunsysteem heeft u nodig om infecties zoals de griep te voorkomen maar is ook onmisbaar bij het voorkomen van kanker, waaronder borstkanker. Bovendien helpt een gezonde darmflora u bij het afvallen64. En tenslotte blijkt het dat een gezonde darmflora zorgt voor een lage nuchtere glucose bij diabetes type 2 patienten65.
Soja in de vorm van soja yoghurt helpt dus bij het verminderen van de gezondheidsrisico’s bij vrouwen na de overgang en zorgt er ook voor een gezonde evenwichtige darmflora die extra gezondheidsvoordelen kan opleveren. Daarom vinden wij sojayoghurt een superfood voor vrouwen na de overgang.
Sojayoghurt zelf maken is leuk en eenvoudig. Een groot voordeel van zelf maken is dat je de yoghurt dan 24 uur kan laten fermenteren. Hij zit dan bomvol met gezonde bacteriën. De Petra yoghurtmaker kan u daar bij helpen. Sojayoghurt met bosfruit is een heerlijk ontbijt. Voeg het bosfruit de avond te voren toe aan uw portie sojayoghurt. Zorg er voor dat uw ontbijt voldoende is om het tot 13:00 uur zonder tussendoortje uit te houden.
Wetenschappelijke onderzoek over voeding en de menopauze
Alle beweringen in dit artikel worden met wetenschappelijk onderzoek onderbouwd. De kleine cijfertjes op deze pagina geven aan welk onderzoek gebruikt werd. U kunt dit onderzoek online nalezen op de pagina wetenschappelijk onderzoek.