Koude aardappel als prebiotica

Wat is onverteerbaar zetmeel?

Zetmeel is een soort koolhydraat

Zetmeel behoort tot de groep van de complexe suikers ook wel polysachariden genoemd¹. Zetmeel is dus een koolhydraat. Zetmeel is de meest voorkomende vorm van suiker in plantcellen. De consumptie van veel zetmeel wordt vaak, uit oogpunt van gewichtsbeperking, afgeraden. Het verhaal is dan dat zetmeel snel door je spijsvertering in glucose wordt omgezet en zo de bloedsuiker laat stijgen.

Onverteerbaar zetmeel moet worden gefermenteerd

Dat klopt allemaal maar dan moet er wel bij worden vermeld dat dit alléén geld voor zetmeel die door onze dunne darm verteerd kan worden maar niet voor onverteerbaar zetmeel die in de dikke darm terecht komt en daar door speciale bacteriën via een fermentatieproces afgebroken moeten worden^2-10.

Onverteerbaar zetmeel wordt in de dikke darm afgebroken door bifidobacterium, bacteroides en ruminococcus bromii bacteriën. Deze Primary Degraders werken samen met de Secondary Degraders zoals de firmicutes spp. die er voor zorgen dat het onverteerbare zetmeel verder afgebroken wordt in kortketenige vetzuren, waaronder boterzuur^4-9. Boterzuur is heel belangrijk voor de darm omdat darmcellen voornamelijk dit vetzuur als brandstof gebruiken^6-10.

Gezondheidsvoordelen van onverteerbaar zetmeel

Voor darmflora en darmen

Boteruur is enorm belangrijk voor een goede werking van de dikke darm^11-15. De kortketenige vetzuren die door de darmbacteriën worden geproduceerd stimuleren ook de bloedsomloop en de opname van elektrolyten en water in de darm¹³. Boterzuur, een van de geproduceerde vetzuren, blijkt in de darm ook ontstekingsremmend te werken¹⁴.

Onverteerbaar zetmeel wordt ook als brandstof door de bacteriën in de dikke darm gebruikt waardoor ze in aantallen kunnen toenemen^16,17. Onverteerbaar zetmeel is dus een soort van superfood voor de darmen met een prebiotica-achtige werking^18-20.

Andere gezondheidsvoordelen

Onverteerbaar zetmeel heeft niet alleen een gunstig effect op de darm en de darmflora maar ook nog een groot aantal andere gezondheidsvoordelen^21-35. Het gebruik van onverteerbaar zetmeel verlaagt het risico op:

• Dikke darmkanker^22-25


• Insuline resistentie, de oorzaak van diabetes type 2^26-34

Onverteerbaar zetmeel vertraagt of vermindert mogelijk ook ouderdomsklachten³⁵. En we hebben deze bacteriën ook nodig voor de productie van vitaminen zoals vitamine B en vitamine K want die kunnen we niet zelf maken^36,37. Verder verbeterd een gezonde dikke darmflora de opname van mineralen zoals calcium en magnesium^38-42.

En tenslotte blijkt onverteerbaar zetmeel de pH waarde van de dikke darm te verlagen. De darm wordt daardoor dus zuurder⁴². Dit is handig voor die patiënten waarbij ontlastingonderzoek uitwijst dat de pH te hoog is.

Welke voeding bevat onverteerbaar zetmeel

In het algemeen bevat de Westerse voeding te weinig voeding voor de darmflora in onze dikke darm waardoor deze bacteriën letterlijk verhongeren en uitsterven⁴³. Een dieet rijkaan vezels en onverteerbaar zetmeel is dus essentieel voor een goede gezondheid van de darm.

Er zijn drie verschillende soorten onverteerbaar zetmeel. Type A, B en C. Ze verschillen qua opbouw en aantallen amylopectin, amylose en glucose moleculen. Er bestaat een vierde vorm, maar die wordt door de mens gemaakt en komt niet in de natuur voor^44,45. De natuurlijke drie vormen van onverteerbaar zetmeel komen in de volgende voeding voor:

• Type A: De vezels van granen, zaden en peulvruchten


• Type B: Rauwe aardappels (giftig) en onrijpe groene bananen (niet lekker)


• Type C: Afgekoelde Type A en B zetmeel, bijvoorbeeld gekookte aardappelen of rijst

Aardappelen en rijst bevatten als ze na het koken warm worden gegeten gewone verteerbaar zetmeel dat in de dunne darm wordt afgebroken in glucose en andere voedingsstoffen. Als we aardappelen en rijst een tijdje laten afkoelen dan wordt een deel van deze verteerbare vorm van zetmeel omgezet in een onverteerbare vorm. Dat omzettingsproces heet retrogradatie⁴⁶.

Het gebruik van onverteerbaar zetmeel

Koude aardappel, de volgende dag gegeten, kan goed worden gebruikt. Koude aardappel bevat voor een deel onverteerbaar zetmeel. Maar je kan ook gewoon aardappelzetmeelpoeder gebruiken. Controleer wel even of het wel echt de onverteerbare vorm is door het in water op te lossen en het daarna een uurtje te laten staan. Onverteerbaar zetmeel zakt naar de bodem.

Begin met een heel lage dosis aardappelzetmeel, een half theelepeltje is al voldoende. Voer deze dosis langzaam op. Als er bij een lage dosis reeds darmklachten ontstaan is de darmflora zo ontregelt dat het fermenteringsproces niet goed verloopt en kan beter eerst gefermenteerde voeding of probiotica worden ingezet.

Het is verstandig om onverteerbaar zetmeel te combineren met vezelrijke voeding, bijvoorbeeld een salade. De vezels in de salade moeten ook via fermentatie worden afgebroken. Hiervoor worden weer andere darmbacteriën gebruikt als voor het fermentatieproces van onverteerbaar zetmeel. Door onverteerbaar zetmeel te combineren met vezelrijke voeding wordt een grotere populatie darmbacteriën van de juiste voeding voorzien.

Onverteerbaar zetmeel kan winderigheid veroorzaken. Halveer in dat geval de dosis en verhoog die na verloop van tijd weer om te zien of het beter gaat.

Wetenschappelijk onderzoek over onverteerbaar zetmeel

Alle beweringen in dit artikel worden met wetenschappelijk onderzoek onderbouwd. De kleine cijfertjes op deze pagina geven aan welk onderzoek gebruikt werd. U kunt dit onderzoek online nalezen op de pagina wetenschappelijk onderzoek.